ALİ DEĞERMENCİ

GENAR'ın bu hafta içinde yapıp yayınladığı araştırmada; 10 Ağustos tarihinde Erdoğan % 55 civarında oy ile cumhurbaşkanı seçilebiliyor. Hatta bugün seçim olsa AK Parti % 49 civarında oyunu koruyabiliyor. Bütün bu gelişmeler AK Parti'nin baskın bir seçime gitmesine neden olabilir mi? GENAR Genel Müdür İhsan Aktaş ile hem seçim araştırmasını hem de alınacak oyların siyaseti nasıl etkileyeceğini konuştuk. Aktaş; Erdoğan ilk turda % 55 oyu alıp Çankaya'ya çıkmayı garantileyince baskın bir erken seçim mümkün olabilir diyor.

Kamuoyuyla paylaşılan bir araştırmanız var. Araştırmanın en dikkat çekici kısmı Milliyetçi Hareket Partisi'nin tabanından yüzde 20 oy, Cumhuriyet Halk Partisi tabanında yüzde 7'ye yakın oyun Recep Tayyip Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığına yüzde 55.8'lik destek verdiğini söylüyorsunuz. Bu ilk defa olan bir şey mi?

Yok, aslında ilk defa olan bir şey değil. Bu referandum oylamasına çok benziyor. Referandumda Milliyetçi Hareket Partisi'nin yüzde 25'i Cumhuriyet Halk Partisi'nin yüzde 10'u evet'ten yana oy kullanmışlardı. Çünkü o zaman Ak Parti 58'e yakın oy aldı. Referandumda olduğu gibi aslında çok fazla şaşırtıcı bir şey yoktu. Belki şöyle muhalefet partileriyle iktidar arasında sürekli bir çatışma, bir tartışma ortamı olduğu için ama nihayetinde bu genel başkanlar arasında olan gerginlik sokaktaki insanlar arasında yoktur. Herkes bir arada yaşıyor. Ya biri birinin arkadaşı ya biri birinin komşusu veya akrabası, partililer için söylüyorum. Dolayısıyla bu geçişlilik normal bir şeydir.

Peki, hangi sebepten dolayı İhsanoğlu'nu değil de Recep Tayyip Erdoğan'ı tercih ediyorlar?

Bu memleketin problemi çok olan bir memleket. Daha çok bu memleketin problemlerini kim çözebilir diye düşünmüş olabilirler. İkincisi karakterlerden birisi onlara daha yakın gelmiş olabilir. Mesela bir yerlilik, milliyetçilik, uluslararası bir aday tartışması yapılıyor. Özellikle MHP'li seçmene Sayın başbakan daha bu toprağa yakın, daha Anadolu çocuğu, daha içeriden biriymiş görünmüş olabilir. İnsanlar biraz da daha kendine yakın olana oy verirler. Nihai olarak bu memleketin yüzde 80'ininCumhuriyet Halk Partisi jakobenliğinden, seçkinliğinden de bir uzak duruşu var. Sayın Başbakan'ı kendisine daha yakın görmüş olabilir.

Peki, bu yerlilik vurgusu ne kadar önemli hale geldi? Bu daha önce var mıydı şimdi mi ortaya çıkıyor yeniden?

Geçmişte toplumun yaşadığı tecrübeler dikkatli davranmasına neden oluyor insanların. Belki bir anda ortaya çıkması adayın hazırlanmamış bir aday pişmiş de ortaya konmuş gibi bir görüntünün ortaya çıkması hem Suudi ailesiyle hem İngiltere'yle hukukunun iyi olması İhsanoğlu'nda böyle bir şüpheyi artırıyor. Yani bir MHP adayı için düşünün, Türkçeyi sonradan öğrenen, hukuku daha ziyade Arap ülkelerinde yoğun olan bir adayla sayın Başbakan'ı karşılaştırdıkları zaman onların yerli damarlarını sayın başbakanın daha çok okşadığını düşünüyorum.

Peki, Ekmeleddin İhsanoğlu'nun hiç mi şansı yok?

Sayısal değerlerden yola çıktığımız zaman şansı yok görünüyor. Selahattin Demirtaş da çatının bir adayı olsaydı olabilirdi. Bir partiden 8-9 oy alan bir aday olursa otomatik olarak karşı tarafın rakamlarını düşürüyor. Bizim araştırmamız da İhsanoğlu'nun oyu 35.8 görünüyor. Yani siyaset bir seçimdir. Yarın ne olacağını tahmin edemezsiniz ama eldeki verilere baktığımız zaman çok imkan dahilinde gözükmüyor.

Dört hafta kaldı seçimlere. Dengelerin hala değişme olasılığı var mı?

Şuan Ramazan ayındayız. Arada bir bayram tatili var. Önceki seçimlerde son bir iki ay içerisinde tercihlerde çok değişiklikler olmadığına şahit olduk. Bunda da olmayacağını düşünüyorum. Öcalan yakalanıp getirildiğinde tercihlerde değişiklik olmuştu. Yani ülkede de o derece bir değişiklik olmayacağını düşünüyorum.

Seçimler yaz dönemine denk geliyor. CHP ve MHP tabanında İhsanoğlu tartışmaları yapılıyor. Bu durum oy kullanmayı nasıl etkiler?

Genel seçimlerde ölüm kalım meselesi oldu. Yani bu ülkede siyaset mi olacak vesayet mi olacak bu hem Ak Partili seçmeni hem de muhalefet seçmenini ciddi anlamda motivasyona sürükledi, oy verdirdi. Aynı motivasyonun olmadığını düşünüyorum. Bütün partilerde sandığa gitme noktasında kısmi bir tembellik olur diye düşünüyorum. 90'lı rakamları bulacağını düşünüyorum.

BUGÜN SEÇİM OLSA AK PARTİ 49 OY ALIYOR

Sizin araştırmanızda, "Bugün seçim olsa hangi partiye oy verirdiniz?" diye soruyorsunuz. Yüzde 49 civarında AK Parti oy aldığını söyliyorsunuz. Peki, bu veri insanların kafasında Tayyip Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığına geçmesi durumunda mı cevaplandırıldı?

Hayır, normal zamanda. Bunu genel seçimlerden bir gün sonra sorsanız çünkü yerel seçim oylarıyla genel seçim oyları farklı. Yerel seçimlerde hak tercihleri oluyor, aday tercihleri oluyor. Aday beğenmeme oluyor. Genel seçim oyları zaten Ak Parti'nin uzun zaman bu bantta. AK Parti, 49, CHP 26, MHP 14 gibi seyrediyor oylar. Dolayısıyla bugün genel seçim olsa partilerin oyları bu bantta. Cumhurbaşkanı seçimleriyle çok da ilgili değil ama oyların bu şekilde olması cumhurbaşkanlığı seçimlerini etkileyen bir şey aslında. Yani cumhurbaşkanlığı seçimi oyları etkilemiyor ama oylar cumhurbaşkanlığı seçimini etkiliyor.

10 AĞUSTOS'TA % 55'LİK OY GENEL SEÇİMLERDE % 50 OLUR

Cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra Ak Parti'de yeni bir başbakan yeni bir genel başkan seçecek. Onunla birlikte Haziran'da seçime gidecek. Peki, bu dengeleri nasıl değiştirecek?

Referandumda oy veren seçmen, referandum sonrasında da AK Parti'ye oy verme eğilimini artırdı. Burada da eğer 55 bandında bir oy alınırsa, seçimlerde 50'nin üstü korunur diye düşünüyorum.

Tayyip Erdoğan gibi 8 seçimi kazanan bir liderden sonra başka bir liderin ortaya çıkıp, aynı oyu alamayacağı düşüncesi var. Katılıyor musunuz?

Nihayetinde Başbakanın oy alma konusunda marifeti, yeteneği ve toplumu sürükleme kabiliyeti çok yüksek. Bu ilk seçimde Sayın Başbakan'ın desteği partinin üzerinde olacak gibi görünüyor. Bir defa seçmen şuna bakacak. Seçmenin meseleleri var. Mutfakta yemeğin kaynaması, çocuğun iş bulması lazım. Bu işlerini kim görecek diye bakar. Eğer Ak Parti'yi başarılı bulursa tercihini değiştirmez. Ama bir parti çıkıp da kendini Ak Parti'den daha iyi daha başarılı, milletin meselelerini çözme konusunda daha umut vaad ederse oylarda bir değişim olabilir. Bu tamamen seçime gidilirken partilerin milletin önüne koyduğu tabloyla alakalı. Kurumsal olan daha gelecek vadeden parti kazanır.

BASKIN SEÇİM OLABİLİR

Cumhurbaşkanlığı seçimini sizin belirttiğiniz %55 civarında bir oyla kazanırsa Erdoğan, bir baskın genel seçim söz konusu olur mu?

Bugüne kadar Ak Parti erken seçimi çok fazla yeğlemedi. Belki çok fazla oy alırsa hem parti içerisinde kongresini yapıp genel başkanını seçip yoluna uzun vadede devam etmek için bir ihtimaldir. Bu ihtimali biz çok yakından takip ediyoruz. Sayın Başbakan'ın erken seçim planı yoktur. Kendine verilen süreyi son ana kadar kullanma yaklaşımı var ama siyasette asla böyle keskin bir şey söylememek lazım. O da mümkündür diye düşünüyorum.

YENİ ANAYASA ARTIK GÜNDEMDE OLACAK

Yüzde 55 oy alınca bu düşünülebilir mi?

Yüzde 55 düşündürtülebilir. Daha problemsiz bir seçime girilir daha iyi sonuç alınır. Asıl Ak Parti'nin muhalefetin önüne koyduğu hedeflerden bir anayasa değişikliği gerçekleştirilemedi. Muhtemelen hem bu cumhurbaşkanlığı seçiminde hem diğer seçimde arayacağı tek şey anayasayı değiştirme gayretidir.

Anayasa artık ciddi olarak gündemde mi olacak?

Evet, Ak Parti bu topluma bir anayasa yapamamış oldu bu on yıllık süre içerisinde ve bu toplum içinde çok önemli bir şey. Yeni bir anayasa yeni bir hukuk sistemi. Yani hukukta da bu milletin sorunu var. Anayasa ekonomi kadar güncel bir mesele değildir. Toplumda çok fazla ilgilenmez ama toplumların geleceği açısından çok çok önemli bir şeydir.