2012 yılı öğretmenlerin il içi alan değişikliği sürecinde yaklaşık 25 bin sınıf öğretmeni alan değiştirerek değişik branşlara geçmiş bulunmaktadır. Söz konusu alan değişikliği işlemi neticesinde bu sınıf öğretmenlerinin zorunlu İLKSAN üyeliklerinin de hukuken sona ermiş bulunduğu açıktır. Bu itibarla alan değişikliği tarihinden itibaren İLKSAN üyeliği sona eren sınıf öğretmenlerine, bu tarihe kadar ödemiş bulundukları aidatlarının, başvurularını müteakiben emekliliğe hak kazananlara uygulanacak usul ve esaslar çerçevesinde ödenmesi gerekmektedir.

İLKSAN, 4357 sayılı Kanun hükümleri doğrultusunda kurulmuş bir sandıktır. Yine Sandığa üyelik gönüllülük esasına değil, aksine zorunluluk esasına dayanmakta olup kimlerin üye olabileceği 4357 sayılı Kanun’da tahdidi olarak sayılmıştır. Buna göre, Milli Eğitim Bakanlığı bütçesinden maaş alan “ilkokul öğretmenleri”, ilkokul yardımcı ve stajyer öğretmenleri, milli eğitim müdürleri, ilköğretim müfettiş ve denetmenleri, uygulama okulu öğretmenleri, İlköğretim Umum Müdürlüğü ve milli eğitim müdürlüklerinde vazifeli memurlar ile Sandık çalışanları zorunlu olarak İLKSAN üyesidirler. Kanun hükmünden hareketle, bu sayılanların haricindeki eğitim çalışanlarının İLKSAN üyesi olmaları istekleri halinde dahi mümkün olmadığı gibi, bu sayılanlardan ölüm, emeklilik, istifa, çekilme, çekilmiş sayılma, atama, alan ve sınıf değişikliği gibi nedenlerle bu sıfatlarını kaybetmeleri halinde de üyeliklerinin sona ereceği şüphesizdir.

“…4357 sayılı Kanun’un 11’inci maddesi uyarınca kurulan Sandığa, 4306 sayılı Kanunla getirilen düzenlemeler ‘ilkokul’ ve ‘ortaokul’ ibareleri ‘ilköğretim okulu’ olarak değiştirildiğinden ilkokul kurumu ve ilkokul öğretmenliği kavramlarından söz etmek olanaksız bulunduğundan ve de sınıf öğretmenliği unvanının eski ilkokul öğretmenliği unvanı anlamına geldiği konusunda herhangi yasal bir düzenleme bulunmadığı anlaşıldığından yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar ilköğretim okullarında görevli öğretmenlerin Sandığa zorunlu üye yapılmalarına yasal bir olanak bulunmadığı…” yönündeki Danıştay 1. Dairesi’nin 14.04.1999 tarihli ve 1999/56 esas, 1999/70 sayılı kararından sonra mevcut üyelerin dahi üyeliklerinin tartışmalı hale geldiği bir noktada, alan değişikliği suretiyle sınıf öğretmenliği unvanları sona eren öğretmenlerin zorunlu İLKSAN üyeliklerinin, branş atama kararnameleri tarihi itibarıyla sona ermiş olduğu kuşkusuzdur.

Son olarak İLKSAN’ın girişimleri üzerine Milli Eğitim Bakanlığı’nın, sandık üyesi iken Bakanlık bünyesinde üyelik kapsamı dışında bir göreve atananların istemleri halinde üyeliklerini sürdürebilmeleri yönünde İLKSAN Ana Statüsü’nde değişiklik talep ettiği görülmüştür. Burada Bakanlıktan, İLKSAN’ın mevcut üyelerinin de üyeliklerinin isteğe bağlı hale getirilmeleri yönünde düzenleme yapmasını beklerdik. Ancak Bakanlığın bu girişimi, zorunlu üyelik sorununu çözmediği gibi, bunun hukuken sakıncalı sonuçları da olacaktır. En başta toplu sözleşme hükümlerindeki 01.06.2012 tarihinden sonra zorunlu üyeliği gerektirir bir kadroya atananların üyeliklerinin isteğe bağlı hale getirilmesi yönündeki hükümle paralellik kurulması hatadır. Zira toplu sözleşme hükümleri Anayasa’nın 53 ve 128. maddeleri gereği kanun hükmü niteliğindedir. Bu yönüyle 4357 sayılı Kanun’un üyeliğe ilişkin hükümlerinin zımnen kanun hükmü yoluyla değiştirilmesi söz konusudur. İLKSAN’a üyelik kanunla düzenlenmiş bulunduğundan, sandık üyesi iken Bakanlık bünyesinde üyelik kapsamı dışında bir göreve atananların istemeleri halinde üyeliklerini sürdürebilmeleri İLKSAN Ana Statüsü’nde değişiklik yapılmasıyla değil, ancak ve ancak 4357 sayılı Kanun’un 11. maddesinin değiştirilmesiyle mümkündür.

Bu itibarla, Bakanlığın yapması gereken, İLKSAN’a zorunlu olarak üye yapılanların alın terlerinin daha fazla istismar edilmesi için gerekli ortamı sağlamak değil, 4357 sayılı Kanun’un 11. maddesinin esaslı bir şekilde değiştirilerek, üyeliğin zorunlu olmaktan çıkartılarak isteğe bağlı hale getirilmesi ve mevcut zorunlu üyelere isteğe bağlı ayrılma hakkının verilmesi olmalıdır.

Yine, İLKSAN Sosyal Yardım Yönetmeliği’nin özellikle emeklilik yardımına ve aidat iadesine ilişkin 10 ve 12. maddesi hükümleri, üyeliğin emeklilik üzerine ve diğer bir sebeple sona ermesi halinde, hak kayıplarına sebebiyet vermeyecek şekilde emeklilik müktesepleri dikkate alınmak suretiyle ödenebilmesi yönünde değiştirilmelidir. Bakanlıktan beklentimiz, çalışmalarını, hak kayıplarını ve mağduriyetleri önlemek açısından bu alana yönlendirmesidir.

Gelinen noktada, alan değişikliği suretiyle sınıf öğretmenliği unvanı sona eren öğretmenlerin İLKSAN üyesi sayılmaları imkânı bulunmayıp, bu durumdaki öğretmenlerin bu tarihe kadar İLKSAN’a ödemiş bulundukları aidatları, İLKSAN Sosyal Yardım Yönetmeliği hükümleri kapsamında başvuruları üzerine derhal ve tek seferde ödenmelidir.

Bu itibarla, üyelik sürelerine bakılmaksızın branş değişikliği neticesi üyeliği sona eren öğretmenlerimiz; İLKSAN Sosyal Yardım Yönetmeliği’nin 12. maddesi hükmü çerçevesinde, branş atama kararname tarihini müteakip 60 gün içinde İLKSAN Genel Müdürlüğü’ne dilekçe ile başvurmaları halinde ödemiş oldukları aidatları yasal faizleriyle birlikte geri alabileceklerdir.

Ödenmiş bulunan aidatların sadece yasal faizleriyle birlikte iadesinin açık bir hak kaybı olduğu ortadadır. Bu nedenledir ki, İLKSAN Sosyal Yardım Yönetmeliği’nin ilgili hükümlerinin aidat iadelerinin emekli yardımı için öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde ödenmesi yönünde değiştirilmesi gerekmektedir.

İLKSAN Kesintilerini Talep Etmek İçin Dilekçe Örneği