Derneklerle ilgili olarak bakılması gereken mevzuat Anayasa'nın 33. maddesi ve 5253 sayılı Dernekler Kanunu'dur.

GENEL KURAL: TÜM MEMURLAR DERNEK KURABİLİR, DERNEKLERE ÜYE OLABİLİR

Anayasanın 33. maddesine göre, "Herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma ve bunlara üye olma ya da üyelikten çıkma hürriyetine sahiptir".

Bu bağlamda, Devlet memurları da diğer tüm vatandaşlar gibi hem dernek kurabilir hem de kurulmuş bulunan derneklere üye olabilir.

Bu husus, 5253 sayılı Dernekler Kanununun 3. maddesinde şu şekilde yer almıştır: Fiil ehliyetine sahip gerçek veya tüzel kişiler, önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir.

İSTİSNA HÜKÜM: POLİS, ASKERİ PERSONEL VE KANUNLA YAPILAN DÜZENLEMELER KISITLANAN MEMURLAR DERNEK KURAMAZ, DERNEKLERE ÜYE OLMAMAZ

Yukarıda genel kurala yer vermiştik. Hem Anayasa'nın 33. maddesinde hem de 5253 sayılı Kanunda, genel kuralın 3 istisnası bulunmaktadır. Bunlar şu şekildedir:

1- TSK personeli
2- Kolluk kuvvetleri (polisler)
3- Teşkilat kanunlarına kısıtlayıcı hükümler konulan kurum personeli...

Burada 1 ve 2 nolu bölüm açıktır. Ancak 3 nolu bölüm derli toplu olarak bir yerde bulunmamaktadır. Tek tek teşkilat kanunlarında düzenleme yapılmıştır. Bu konuda, memurlar.net olarak 2005 yılında özel kanunlarda yaptığımız incelemeye göre, 
- Atatürk Kültür, Dil Tarih Yüksek Kurumu personeli,
- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu üyeleri;
- Gülhane Askeri Tıp Akademisi öğrencileri,
- Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyeleri,
- Rekabet Kurumu başkan ve üyeleri,
- Sermaye Piyasası Kurulu başkan ve üyeleri,
- Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası başkan ve üyeleri,
- Danıştay meslek mensupları,
derneklere üye olamamaktadır.

SONUÇ

Özetleyecek olursak, tüm vatandaşlar gibi yukarıdaki 3 grup dışında kalan Devlet memurları da, amirlerinden izin almaksızın Dernek kurabilir, kurulmuş olunan Derneklere üye olabilir.