Peki il emri olmaycaksa çözüm nedir?

Çözümün neler olabilecegini bulabilmek için farklı bakanlıklardaki özür durumu yer değiştirmelerinin nasıl yapıldığına bakmak gerekmektedir.

Özür durumlarına bağlı yer değiştirmeler her zaman yapılabilmelidir.

Özür durumlarına bağlı yer değiştirmeler özrün gerçekleştiği an başvuru alınarak yapılmalı fakat özür durumu titiz bir şekilde araştırılmalıdır.

Sağlık Bakanlığında Özür Durumu Yer Değiştirme İşlemleri

08.06.2004 tarih ve 25486 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sağlık Bakanlığı Atama ve Nakil Yönetmeliğinin 18. maddesinde "Bir Mazerete Dayanan Atamalar", 19. maddesinde "Sağlık Mazereti Nedeniyle Atama", 20. maddesinde "Eş Durumu Nedeniyle Atama", 21. maddesinde"Olağanüstü ve Özel Durumlarda Yer Değişikliği", 26. maddesinde "Üst Hizmet Bölgelerinden Alt Hizmet Bölgelerine ve Bölge İçi Atama" işlemleri düzenlenmiştir.

Aynı yönetmeliğin "Müracaat Sınırlamaları" başlıklı 30. maddesinde; "Bu Yönetmeliğin 14, 15, 16, 17, 22, 24, 26, 27 ve 29 uncu maddelerine göre atanan personel atandıkları ilde fiilen bir yıl çalışmadıkça başka bir yere atanma talebinde bulunamaz. Ancak bu personelin atanma talepleri bu Yönetmeliğin 19, 20, 21 ve 26 ncı maddeleri kapsamında ise, bu süre şartı aranmaz.

Bu Yönetmeliğin 16, 19, 20, 21 ve 26 ncı maddelerine göre atanmış olup atama kararlarını iptal ettirenler, mazeret durumlarında yeni bir değişiklik olmadığı sürece bir yıl süre ile atama talebinde bulunamazlar." hükümleri bulunmaktadır.

Bu hükümlere göre; "Sağlık Mazereti Nedeniyle Atama", "Eş Durumu Nedeniyle Atama" ve "Olağanüstü ve Özel Durumlarda Yer Değişikliği" işlemlerinde personelin atandığı ilde fiilen bir yıl çalışma ve adaylığın kalkması şartı aranmamakta ve başvurular özrün gerçekleştiği anda yapılabilmekte ve bir haftada sonuçlandırılmaktadır.

Milli Eğitim Bakanlığında Özür Durumu Yer Değiştirme İşlemleri

06.05.2010 tarih ve 27573 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 35. maddesinde "Özür durumuna bağlı yer değiştirmeler",36. maddesinde "Sağlık durumu özrü", 37. maddesinde "Eş durumu özrü", 38. maddesinde ?Öğrenim durumu özrü?, 39. maddesinde Genel ve özel hayatı etkileyen nedenlere bağlı yer değiştirmeler" düzenlenmiştir.

Aynı yönetmeliğinin "Özür durumuna bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 35.maddesi 3.fıkrasında;"Özür durumuna bağlı yer değiştirme isteğinde bulunanlardan öğretmenlikte ve Devlet memurluğunda adaylıklarının kaldırılmış olması şartı aranır. Aday öğretmenlerin yer değiştirme istekleri değerlendirmeye alınmaz." hükümleri bulunmaktadır.

Ayrıca 14.09.2011 tarih ve 28054 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin "Personele İlişkin Hükümler" başlıklı 7. bölümü, "Atama" başlıklı 37. maddesi, 3. fıkrasındaki "(3) Öğretmenlerin Bakanlıkça belirlenen hizmet bölge veya alanlarında en az üç eğitim öğretim yılı görev yapması esastır. Bunların yer değiştirme suretiyle atamaları her yıl yapılan atama plan ve programları çerçevesinde eğitim öğretim faaliyetlerini etkilemeyecek şekilde sonuçlandırılır. Bakanlıkça belirlenen özür gruplarına bağlı yer değiştirmeler ise yaz tatillerinde yapılır." hükümlerine göre özür gruplarına bağlı yer değiştirmeler yaz tatillerinde yapılmaktadır.

Sağlık Bakanlığında özür durumu yer değiştirme işlemlerinde personelin atandığı ilde fiilen bir yıl çalışma ve adaylığın kalkması şartı aranmamakta ve başvurular özrün gerçekleştiği anda yapılabilmekte ve bir haftada sonuçlandırılmakta iken Milli Eğitim Bakanlığında özür durumu yer değiştirme işlemlerinde adaylığın kaldırılması ve yer değiştirme dönemlerinde hazırlanan kılavuzlara göre 1 yıl çalışma şartı bulunmakta ve başvurular sadece bakanlığın ilan çıktığı Ağustos aylarında yapılabilmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığı da Sağlık Bakanlığında olduğu gibi özür durumlarına bağlı yer değiştirmeleri özrün gerçekleşti an başvuru alınarak yapılmalı fakat özür durumu titiz bir şekilde araştırılmalıdır.

Bu amaçla özür durumuna bağlı yer değiştirme suretiyle atamaların norm kadro açığı bulunan eğitim kurumlarına doğrudan yapılmalı, alanında norm kadro açığı bulunmaması veya hizmet puanı yetersizliği nedeniyle yer değiştirme suretiyle ataması yapılamayan öğretmenler norm kadro açığı çıkana kadar sırada beklemelidir. Norm kadro açığı çıktığı anda ise ataması hemen yapılmalıdır.

Bu durumda öğretmenin alan değiştirmesi halinde boş norma atanması mümkünse alan değiştirme işlemi de gerçekleştirilmelidir. Hiçbir surette öğretmen yer değiştiremiyorsa özrünün olduğu il emrine atanarak alanında norm boşalana kadar aylıksız ize ayrılma seçeneği de düşünülmelidir.

Öğretmenlere Becayiş Hakkı Verilmelidir.

"Farklı yerlerde çalışan aynı sınıftaki memurların, karşılıklı yer değiştirerek atanmalarını istemeleri" anlamına gelen becayiş, atamalarda en çok başvurulan yöntem. Eş ya da puan yoluyla atamalarını isteyen, ancak norm kadro ve zorunlu hizmet uygulaması yüzünden atanamayan öğretmenler, becayiş ile kanundaki tüm atanma şartlarını taşıyorlar. Ama MEB kendi yönetmeliklerinde bu uygulamaya yer vermediğinden, Öğretmenler, 657 sayılı devlet memurları kanununun 73. maddesindeki "Aynı Kurumun başka başka yerlerde bulunan aynı sınıftaki memurları, karşılıklı olarak yer değiştirme suretiyle atanmalarını isteyebilirler. Bu isteğin yerine getirilmesi atamaya yetkili amirlerince uygun bulunmasına bağlıdır." hükümlerinden kaynaklanan bu haklarını kullanamıyorlar.

"MEB artık becayişe izin vermelidir" dedik. Peki neden?

MEB, öğretmen dağılımını norm kadro uygulaması ve branş değişikliği yolu ülke genelinde düzenlemeye gitmekte, elindeki fazlalık öğretmenleri il içinde açık olan branşlara kaydırmaya çalışmaktadır. Bu uygulamalar gerekli ve yerinde uygulamalar olmakla birlikte öğretmenlerin ülke içinde dengeli bir şekilde dağılımını sağlamak için becayiş uygulamasına da izin vermelidir.

Dolayısıyla bulunduğu ilde fazlalık veya norm kadro içinde bulunan ama gerektiği şekilde verim alınamayan bu öğretmenlerin yerinde ve uygun kurallarla becayişine izin verildiği takdirde öğretmenden gerekli verim alınabilir.

Öğretmenler MEBBİS üzerinde tercihte bulunacaklarından kimse kimsenin tercihini göremeyeceğinden karşılıklı bir menfaat temin ederek becayiş yapmalarının önü de kesilecektir. Zaten MEB yıllar önce ilk atamalarda uyguladığı becayiş uygulamasından bakanlık önünde öğretmenler tarafından yapılan becayiş pazarlıklarının basına yansıması nedeniyle vazgeçmiştir.

Bu uygulamaya geçmek için atama ve yer değiştirme yönetmeliğinde değişiklik yapılmalıdır.

Becayiş imkânı sağlanması için gerekli mevzuat düzenlemesi yapıldıktan sonra; Her ildeki branş branş fazlalıklar ve ihtiyaçlar belirlenerek ilan edilmeli ve başvurular alınmalıdır. MEB'in bunu sağlayacak elektronik sistemi mevcuttur.

Farklı branşlar arasında da becayiş imkânı bulunmaktadır. Şöyle ki; 657 sayılı devlet memurları kanununun 73. maddesindeki "Aynı Kurumun başka başka yerlerde bulunan aynı sınıftaki memurları, karşılıklı olarak yer değiştirme suretiyle atanmalarını isteyebilirler. Bu isteğin yerine getirilmesi atamaya yetkili amirlerince uygun bulunmasına bağlıdır." hükümlerine göre "aynı sınıftaki memurları" becayiş yapabildiğinden öğretmenler eğitim öğretim hizmetleri sınıfa tabi olduklarından farklı branşların becayiş yapmasında kanunen sakınca bulunmamaktadır.

Farklı branşlardan fazla konumda olan öğretmenlerin karşılıklı becayiş isteğinde bulunmaları niçin önemlidir.

Örneğin A ilinde Matematik branşından fazla bir öğretmen vardır. B ilinde ise Türkçe branşından fazla bir öğretmen vardır. A ilinde Türkçe branşına, B ilinde ise matematik branşına ihtiyaç varsa bu öğretmenlerin becayiş yapmalarına izin verilmelidir. Bu sayede A ilinin Türkçe branşı, B ilinin ise Matematik branşı ihtiyacı çözülmüş olacaktır

Aynı branştan öğretmenlere; ülkenin belli bölgelerine becayiş isteğinin çok olacağı göz önünde bulundurularak belli bir kontenjan karşılığında becayiş imkânı sağlanabilir.

Becayiş uygulamasında iki önemli sorunla karşılaşmaktayız, bunlardan birisi zorunlu hizmet, diğeri ise harcırah ödenmesidir.

Zorunlu hizmet yükümlüsü öğretmenin yerine gelen diğer öğretmenin bu hizmeti yüklenmesiyle bu sorun ortadan kalkacaktır. Zaten kendi isteğiyle zorunlu hizmet bölgesine becayiş isteğinde bulunduğundan her hangi bir sorun çıkmayacaktır.

Becayiş yapan kişilerin harcırah ödenmesi ise devlete gereksiz bir harcama getireceğinden harcırah kanununa ?becayiş yapanlara harcırah ödenmez? hükmünün eklenmesiyle bu sorunda çözülecektir.

Zorunlu Hizmete Zorunlu Hizmet Tazminatı Ödenmesi

Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri ile mahrumiyet bölgelerinde öğretmen açığının kapatılabilmesi için bu bölgelerin cazip hale getirilmesi, öğretmenlerin buralarda çalışmasının özendirilmesi gerekmektedir.

Öğretmen ihtiyacının karşılanması amacıyla, zorunlu hizmet bölgelerinde istihdam edilen öğretmenlere, illerin veya yerleşim yerlerinin sosyal, ekonomik, kültürel ve ulaşım imkânları dikkate alınarak kalkınmada öncelikli hizmet tazminatı verilmesi gerekmektedir.

Belirlenen hizmet alanlarından 1. hizmet bölgesi alanlarına zorunlu çalışma yükümlülüğü kapsamında atananlara 1 brüt asgari ücret, 2. hizmet bölgesi alanlarına zorunlu çalışma yükümlülüğü kapsamında atananlara 1,5 brüt asgari ücret 3. hizmet bölgesi alanlarına zorunlu çalışma yükümlülüğü kapsamında atananlara 2 brüt asgari ücret tutarında zorunlu hizmet tazminatı ödenmelidir. Bu bölgelere isteğe bağlı olarak atatan ve bu kapsamda görev yapmakta olanlara tazminat tutarlarının ½'si oranında zorunlu hizmet tazminatı ödenmelidir.

Şuan, 2547 sayılı Kanuna tabi akademik personele, geliştirme ödeneği adı altında verilen ödenek bu amaca matuf olup, benzer bir düzenlemenin istihdam zorluğu çekilen tüm hizmet sınıflarına getirilmesinde bir mahzur bulunmamaktadır.

Köy İlköğretim Okullarında Çalışanlara Tazminat Ödenmesi

Köy ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlere köyde çalıştırmayı özendirecek belirli bir miktar tazminat ödenmelidir.

Milli Eğitim Bakanlığı dışındaki devlet kurumlarına geçiş yapmak isteyen öğretmenlerin talepleri diğer bakanlıklarla koordineli olarak değerlendirilmelidir.

Öğretmen ihtiyacın olduğu dönemlerde Ziraat Fakültesi, İktisat Fakültesi, Veterinerlik Fakültesi ve Kamu Yönetimi Bölümü mezunları öğretmen olarak atanmışlardır. Bu öğretmenler zaman içerisinde tecrübe kazanarak öğretmenlik mesleğinde başarılı da olmuşlardır.

Branşları dışında öğretmen olarak atananlardan istekli olanlarını bulundukları ilde veya tercih ettikleri ildeki branşlarına uygun bakanlıklara geçişini veya becayişlerini kolaylaştırmak için bir çalışma başlatılması gerekmektedir.

Daha önceki dönemlerde alanları dışında öğretmen olarak atananlardan, alanları ile ilgili başka kurumlara atanmak isteyenlere, bu kurumların da istemeleri halinde görevli oldukları ilde, alanında öğretmen ihtiyacı da dikkate alınarak muvafakat verilmelidir.

Öğretmenlerin emekli olmalarını özendirecek yeni yapılar oluşturulmalıdır.

Bakanlığa bağlı resmî eğitim kurumlarında yıllar itibarıyla;

2003'de 24.190,

2004'de 23,999,

2005'de 28.173,

2006'da 19.135,

2007'de 19.051,

2008'de 15.338,

2009'da 10.112,

2010'da 9.510 ve

2011'de 7.645 (31.08.2011 tarihi itibarıyla) olmak üzere toplam 157.153 öğretmen emeklilik, istifa ve diğer nedenlere bağlı olarak ayrılmıştır.

Yukarıdaki sayılara göre her geçen yıl emekli olan öğretmen sayısı azalmaktadır.

Emekliliği hak ettiği halde emekli olmayan ve bazı çevrelerce "yeni atamaların önünü kapatmakla"eleştirilen öğretmenlerin emekli olmama nedeni emekli olduklarında maaşlarının %50 azalmasıdır.

Öğretmenlerin emekli olmalarını özendirecek yeni yapıların oluşturulması ile norm kadro fazlası öğretmenlerin eritilmesi ve yeni atanacak öğretmenlere kadro açılması sağlanacaktır.

Bulunduğu ilde kendi branşında norm kadro fazlası olan öğretmenlerin yaş sınırı aranmaksızın emekli olmasını sağlayacak ve emekli maaşlarının düşmesini engelleyecek yeni yapılar kurulmalıdır.

Milli Eğitim Bakanlığı ve Bakanlık dışındaki devlet kurumlarında ihtiyaca binaen görevlendirmelerde öğretmenlerin norm kadro fazlası olması şartı getirilmelidir.

Norm kadro fazlası öğretmenlerin Milli Eğitim Bakanlığı ve Bakanlık dışındaki devlet kurumlarında maaş karşılığı ve ek ders karşılığı görev yapabilmelerine yönelik yeni yapılar oluşturulmalıdır.

Örneğin okul kütüphanelerinde veya devlet kütüphanelerinde, müzelerde, yurt ve pansiyonlarda, gençlik ve spor genel müdürlüklerinde, aile ve sosyal politikalar bakanlığına bağlı kurumlarında, devlete bağlı huzur ve bakımevlerinde, devlete bağlı kreşlerde norm kadro fazlası öğretmenler görevlendirilerek maaş ve ek dersleri ödenmelidir. Bu çözüm özür durumunda yaşanan kontenjan sorunlarını da ortadan kaldıracaktır.

Ahmet KANDEMİR

www.memurlar.net