İstanbul'un şaşırtan tarihi fotoğrafları

İstanbul Üniversitesi Gözlemevi inşa ediliyor (1933-36. Beyazıt)

James Robertson ' un 1850'li yıllarda yakaladığı bir kare. Sultan 3. Ahmet Çeşmesi. Hemen arkada Topkapı Sarayı'nın giriş kapısı (Bâbı Hümayun/Saltanat Kapısı) üzerinde günümüzde olmayan bir yapı görünüyor.

Şişhane 1900 öncesi büyük bir mezarlıktı. O mezarlıktan Kasımpaşa'ya bakış. (Beyoğlu - İstanbul)

1930'lu yılların sonları... Unkapanı Köprüsü'nden Bozdoğan kemerine kadar olan Atatürk Bulvarı'nın ilk etabının açılma çalışmalarından bir kare. Kırkçeşme ve benzeri pek çok eser bu çalışmalar sırasında dümdüz edildi, molozlar Yenikapı'ya döküldü. Yol için ihtiyaç duyulandan daha geniş alanda yıkımlar yapıldı. Böylelikle kamu kurumları için ihtiyaç duyulan arsa stoğu elde edildi. 1960'lı yıllarda inşa edilecek olan İMÇ blokları arsası sağda görünüyor.

Gülmez Biraderlerin yakaladığı bu karede buhar makineli bir gemi Rumeli Hisarı manzarasını süslüyor. Tahminen 1890lı yılların sonları.

Üsküdar

Üsküdar

Üsküdar

Üsküdar

Üsküdar

Üsküdar

Üsküdar

Bir zamanlar Bakırköy

Bir zamanlar Bakırköy

Tarihçi Süleyman Faruk Göncüoğlu, gül lokumundan tarihi kervansaraylara, tramvaydan bağ evlerine kadar Üsküdar'ın kaybolan değerlerini anlattı.

İstanbul tarihçisi ve araştırmacı Süleyman Faruk Göncüoğlu, gül lokumundan tarihi kervansaraylara, tramvaydan bağ evlerine kadar Üsküdar'ın kaybolan tarihi değerlerini anlattı.

Göncüoğlu'nun kaleme aldığı ve önümüzdeki günlerde de kitap olarak yayımlanacak makale, bir zamanlar İstanbul'un en gözde ticaret ve ulaşım ağı olma özelliğini taşıyan Üsküdar Meydanı'nın yıllar içinde geçirdiği değişimi konu ediniyor.

Anadolu yakasının ilk toplu taşıma araçlarından biri olan Üsküdar tramvayının 1928'de işletmeye alındığını belirten Göncüoğlu, "İlk olarak Üsküdar-Bağlarbaşı-Kısıklı hattı hizmete girdi. Bir yıl sonra Bağlarbaşı-Haydarpaşa ve Üsküdar-Haydarpaşa hatları, işletme kara geçtikten sonra da Bostancı, Moda, Feneryolu hatları açıldı. Zamanla Üsküdar ticari özelliğini kaybettiği için tramvay seferleri de son buldu" diye konuştu.

Göncüoğlu, Üsküdar sahilde bir dönem çok sayıda han bulunduğunu ifade ederek, bugün bilinen anlamda bir meydanı olmayan Üsküdar'ın sahil şeridinde çok sayıda han olduğunu anlattı.

Üsküdar'ın otogar mantığının uygulandığı ilk yer olduğuna dikkati çeken Göncüoğlu, "Bugün Yeni Valide Camisi'nin yanındaki otobüs firmalarına ait bürolar 500-600 yıllık bir geleneğin devamıdır.Çünkü buralar bir dönem kervan ticaretiyle uğraşanların dükkanlarının olduğu yerdir" bilgisini verdi.

Tarihçi Göncüoğlu, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Bulgaristan'dan İstanbul'a göçen Müslümanların Üsküdar Çavuşbaşı mevkine yerleştirildiğini ve yanlarında getirdikleri fideleri dikerek gül üretimine başladıklarını anlatan Göncüoğlu, şunları kaydetti:

"Göksu Deresi çevresi Sultan Abdülhamit'in emriyle gül yetiştiriciliği merkezi haline getirildi. Ardından Kabe toprağı olarak kabul edilen Üsküdar'da Peygamber Efendimize hürmeten gül lokumu üretimi yapılmıştır ve bu üretim 1940'lara kadar devam etmiştir."

Bugün askeri gazinonun olduğu yerde bir dönem Mahmudiye Camisi'nin bulunduğunu belirten Göncüoğlu, "1935'te çıkarılan kanunla iki cami arasının 500 metre olması kuralı getirilerek, arada kalan camiler yıkılmıştır. Bugün askeri gazino olan yerde bulunan Mahmudiye Camisi de bu kapsamda yıkılmıştır. İhtiyaç nedeniyle askeri gazino yapılmıştır" iddiasında bulundu.

Facebook, Twitter ve Instagram'da paylaşımlar yapan "Hayallame" sayfası geçmişten günümüze İstanbul fotoğraflarını takipçileriyle paylaşıyor. Semtlerin, mekânların, binaların eski halleriyle yeni hallerini karşılaştıran sayfa sosyal medyada büyük ilgi görüyor.

Pangaltı / Harbiye (1950'li yıllar)

Ayasofya (1870'li yıllar)

Beyazıt Kulesi'nden Süleymaniye'ye bakış (1950'li yıllar) Okmeydanı ve civarında yapılaşma henüz başlamamış. 

Şişli (1928)

Haydarpaşa (1928)

Vezirlikten alındıktan sonra 17 gün yiyip içmekten kesilen Hüsrev Paşa'nın türbesi.

Bakırköy (1920'li yıllar)

Topkapı... İstanbul'un girişi. (1950'li yılların başı) 

1.466.600 nüfuslu İstanbul... (1960'lı yıllar. Topkapı?) 

Halıcıoğlu / Bademlik (~1940) Musevi Mezarlığı'ndan Haliç'e bakış.

Alman firması tarafından 1912 yılında inşa edilen Eski Galata Köprüsü'nün ilk günlerinde çekilen bir fotoğraf. 

Pera’da yangın. Alman Elçiliği ile İtayan Hastanesi arasında yaklaşık 1.000 ev kül oldu (26 Temmuz 1915) 

Marmara Denizi'nde yakalanan dev köpek balığı Topçu Kışlası'nda sergileniyor (1920'li yılların sonu. İAE Arşivi) 

Laleli (~1900)

Rus gaz şirketinin, işyerlerine ve bakkallara gaz dağıtan kamyoneti (1928)

Sirkeci önlerinde yandan çarklı vapurlar (1885)

Düne hasret.. İncirli 1960/2015

Ataköy (1970'li yıllar)

Edirnekapı (1905)

Cinci Meydanı'nda kurulan panayır alanı (1930'lu yıllar. Kadırga)

Boğaziçi Köprüsü inşa ediliyor (~1972)

Küçük Langa üstlerinden çekilen fotoğrafta Cerrahpaşa Camii görünüyor. 1960'lar  

Önce-Sonra... Kızanlık Caddesi ve Kıztaşı'na bakış.

Haşim İşcan Geçidi ve Bozdoğan Kemeri. 1960'lı yıllar ve günümüz.

2. Mahmut Türbesi önü (1959 / 2015. Divanyolu)

153 yıl önce ve sonra Tophane

Önce-sonra... Cihangir Samanyolu Sokak.

Önce - sonra... Cihangir merdivenlerinden bakış.

Beykoz

1930'lu yıllarda Nicholas V. Artamonoff'un baktığı yerden Havuzlu Köşk'e bakış.

Gülmez Biraderler'in ~1900'de çektiği fotoğraf ve 1975 yılında çekilen bir hatıra fotoğrafı yan yana Beşiktaş

İstiklal Caddesi'nin dünü ve bugününü

Nişantaşı Vali Konağı Caddesi'ndeki Ekmek Fabrikası ve fabrikanın yerinin günümüzdeki hali.

71 yıl önce ve sonra Ortaköy "Dereboyu"

Eski ve yeni fotoğrafları ile Vezneciler.

1960'larda Türkiye'de çekilmiş olan "Rusya'dan Sevgilerle" filminin Şişli'de geçen sahnesi

60 yıl önce ve sonra Vezneciler.

58 yıl önce Şehzadebaşı

50 yıl önce 50 yıl sonra Vezneciler.

Okmeydanı Hacı Beşir Ağa nişan taşı (1940'lı yıllar. SALT Arşiv/2004. Şinasi Acar)

Aksaray Valide Sultan Camii. 1920'li yıllar ve günümüz.

İstiklal Caddesi 2014 yılı fotoğrafı ve aynı noktada 1971 yılında çekilen Killing Ölüm Saçıyor filminden bir sahne.

Mimar Sinan'ın Süleymaniye Camii yanındaki mezarı

Süleymaniye'nin eski günleri

Dolapdere. 1920'li yıllar ve günümüz.

Kuzguncuk Üryanizade Camisinin eski günlerini hayallemek... Teşekkürler Serkan Aköz

Gümüşsuyu'nda aynı nokta 48 yıl önce ve sonra...

160 yıl önce ve sonra Bukoleon Sarayı. Bizans sahil sarayı olarak inşa edilen yapının kalıntıları Fatih Çatladıkapı'da yer alıyor.

Yıldız Üzengi Sokak (?-2013)

Acıbadem Sultan 2. Mahmut Dikilitaşı (1938-2012. Fotoğraf: Kasım Oktay) 

Yıldız'dan Dikilitaş, Fulya ve Şişli'ye bakış (1948-2014)

Beyazıt Meydanı'nın eski günlerini hatırlatmak için yapılan bir çalışma.

İBB Binası yapıldığı 1950'li yıllar ve günümüz

Sultanahmet Meydanı'nda işgali protesto edenler ve günümüzde aynı yer.

Santral İstanbul'un yeni ve eski hâli.

Eski ve yeni fotoğrafı ile Kağıthane...

Unkapanı. 1930'lu yıllar ve günümüz.

Zeyrek Şeyh Süleyman Mescidi'nin eski ve 2013 yılındaki hali.

Aksaray Meydanı'nın öncesi ve sonrası...

Kıztaşı Meydanı'nın yeni ve eski hali...

İzmir'in işgalini Doğancılar'da protesto edenler ve günümüzde aynı yerin fotoğrafı (1919. Üsküdar)

Rami'de bir sokağın eski ve yeni hali...

İstanbul Arkeoloji Müzesi'nin inşa edildiği zamanlar ve günümüz.

Barbaros Bulvarı'nın açıldığı 1950'li yıllar ve günümüz.

Bakırköy sahil dolgusu yapılmadan önce ve günümüz.

Karagümrük Kuru Çınar Sokak Çeşmesi'nin günümüzdeki ve 1920'li yıllardaki hali...

120 yıl önce, 120 yıl sonra Galata Kulesi'nden bakış...

Kıztaşı'nda günümüze ulaşamayan su terazisi ve aynı noktanın günümüzdeki hali...

Damat İbrahim Paşa Sebili'nin eski günleri

Barbaros Bulvarı'nın açıldığı günler

Sultanahmet Meydanı'nın 150 yıl öncesi

Bakırköy'e sahilyolu dolgusu yapılmadan öncesi

Süleymaniye Sefer Ağa Çeşmesi'nin eski günleri

Santral İstanbul'un eski günleri

Sultanahmet Meydanı'na yüz yıl önce gelen turistler

Süleymaniye avlusu, 1890'lı yıllar ve günümüz...

Beyazıt Meydanı'nın eski günleri

Kıztaşı'nın eski günleri

Zeyrek'te bulunan Hacı Eyüpzade Şükrü Bey Çeşmesi...

Beyazıt Kulesi'nden Topkapı Sarayı'na 120 yıl arayla bakış...

Ortaköy 1890'lı yıllar ve 2008

Şimdi yerinde olmayan Unkapanı Revani Çelebi Camii'nin günümüzdeki yeri ve 1930'lu yıllardaki hali.

Şehremini'de bir çeşme...

Unkapanı Yavuz Er Sinan Camii öncesi ve sonrası