Millî Eğitim Bakanlığı Özel Program ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumları Yönetmeliği, 1.9.2016 tarihli ve 29818 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

Proje okulları kavramı, eğitim sistemimize ilk olarak 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 37. maddesinin dokuzuncu fıkrası hükmüyle girmiş olsa da bu zamana değin, bu kavramın içi Bakanlıkça doldurulmamıştır. Bu türden bir uygulamaya neden ihtiyaç duyulduğu, neyin hedeflendiği, proje okullarında ne türden eğitim ve öğretim faaliyeti yürütülerek buralardaki eğitimin nesnel ölçütlerinin neler olacağı gibi hususlar, bir eğitim politikası dâhilinde açıklanmadığından, haliyle bahse konu yönetmeliğin neyi hedeflediğini ve neye hizmet edeceğini de bilemiyoruz. Bu itibarla yönetmeliğe ilişkin hemen her tür değerlendirmenin bir anlamda havada kalacağını da kabul etmek gerekir.

Yönetmeliğin amaç ve kapsam maddesinde belirtilen kurumlar ile proje okullarının belirlenmesi maddesindeki kurumlar arasında türdeşliğin olmadığı, diğer bir ifadeyle amaç ve kapsam maddesinde bahsedilmeyen türden kurumların da proje okulu olarak belirlenebilmesinin mümkün hale getirildiği görülmektedir. “Yurt içinde ve yurt dışında yerli veya yabancı kurum ve kuruluşlarla veya başka ülkelerle işbirliği anlaşmaları çerçevesinde kurulan ve ulusal veya uluslararası proje yürüten okul ve kurumlar ile belirli eğitim reformu ve programları uygulayan okulların proje okulu olarak belirlenmesi” amacı ve kapsamı bağlamında ele alındığında, “merkezi sınavlarda kendi türünde başarı ortalamasına göre il genelinde ilk beş dereceye sahip olan” bir eğitim kurumunun bu amaç ve kapsama nasıl dahil edileceği merak konusudur.

Yönetmeliğe göre herhangi bir eğitim kurumunun proje okulu olarak belirlenmesindeki temel karar mercii, eğitim kurumunun kendisidir. Zira eğitim kurumu tarafından talep edilmedikçe herhangi bir eğitim kurumunun Bakanlık veya valiliklerce proje okulu olarak belirlenemeyeceği görülmektedir. Ancak bu kararı kimin nasıl vereceği konusunda bir düzenleme yer almamakta olup bu durum sürecin işlerliğini engelleyeceği gibi kurum içi çatışmaları da beraberinde getirecektir. Proje okulu olarak belirlenmek amacıyla yapılacak başvuru kararını eğitim kurumu müdürü tek başına mı verecektir, diğer idarecilerle birlikte mi verecektir; öğretmen, öğrenci ve velilerin görüşleri alınacak mıdır? Bütün bu hususlar açıkta bırakılmıştır.

Bu durumda yönetmeliğin 6. maddesinde yer alan kriterler bir yana bırakılsa dahi, diğer bir ifadeyle, başarılı ya da başarısız dahi olsalar, bir eğitim kurumundaki yönetici ve öğretmenlerin, bulundukları eğitim kurumundan bir başka eğitim kurumuna gönderilmeyi göze alarak ve isteyerek kendi eğitim kurumlarının proje okulu olmasını teklif ve talep edeceklerini düşünmek gereğinden fazla iyi niyetli bir yaklaşımdır; eşyanın tabiatına aykırıdır. 

Diğer taraftan yönetmeliğin 6. maddesinde yer alan proje okulu olarak belirleme kriterlerinden, birinci fıkranın (a), (ç) ve (f) bentlerinde yer alan hükümler, mevcut durumda zaten başarılı olan, proje okulu olarak belirlenmesinde güdülen amacı bir anlamda zaten karşılayan kurumları tarif etmektedir. Bu kurumları proje okulu olarak belirleyerek, bunları başarılı hale getirmiş yönetici ve öğretmenleri dağıtarak başka eğitim kurumlarına göndermek başarıyı cezalandırmak anlamına gelmektedir.

Öte taraftan, proje okullarına görevlendirilecek yönetici ve atanacak öğretmenleri belirlemek adına görevlendirme ve atama kriterleri konulmuş olsa da, herhangi bir eleme/başarı kriteri konulmamıştır. Başka bir ifadeyle, belirli şartları taşıyanlar arasından Bakanlık mutlak atama/görevlendirme yetkisini kullanmaktadır. Yönetmelikte yönetici/öğretmen adayları için herhangi bir görevlendirme/atama başvuru yolu öngörülmemiş, hiçbir değerlendirme kriterine yer verilmemiş, herhangi bir objektif görevlendirme/atama kıstası ortaya konulmamıştır. Bu haliyle yönetmeliğin yönetici görevlendirme/öğretmen atamaya ilişkin maddelerinin idari yargı organlarınca iptal edileceği aşikârdır.