Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığının 08/07/2010 tarihli, 4461 sayılı yazılarında; “İliniz İlköğretim Müfettişinin Seyhan İlçesi Metal İşleri Mesleki Eğitim Merkezinde merkez yöneticileri ve okul aile birliği ile ilgili yaptığı inceleme-soruşturma'da, Adana Milli EmlakDairesi Başkanlığının 09.02.2009 tarih ve 2682 sayılı yazılarında merkeze tahsisli alandan 59m2 lik kısmın kira geliri olan 29.950.00 TL. nin hazineye ödenip ödenmeyeceği konusundagörüş bildirilmesi istenen yazı ve ekleri incelenmiştir.

Mülkiyeti hazineye ait olup Bakanlığımıza tahsisli arsalar üzerine yapılan okul ve kurumlardaki kantin açık alan salon ve benzeri yerleri ticari, eğitsel, kültürel, sosyal ve sportifetkinliklerde kullanılmak üzere Bakanlığımızın gözetim ve denetiminde Maliye Bakanlığı ile birlikte hazırlanıp yürürlüğe konulan Millî Eğitim Bakanlığı Oku Aile Birliği Yönetmeliği ile okul aile birliklerine verilmiş olup bu husus; Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğünün 20.10.2005 tarih ve 25972 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 300 No'lu Milli Emlak Genel Tebliği ile de teyit edilmiş bulunmaktadır.

Ancak 20.10.2005 tarih ve 25972 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 300 No'lu Milli Emlak Genel Tebliğin 1, 2, 3, 4'ncü maddeleri gereğince anılan yerler için birliklerle, gayrimenkulün bulunduğu yere göre defterdarlık-mal müdürlüğü arasında Ek–8 kira sözleşmesi İmzalandıktan sonra birliklerce bu yerler (kantin, açık alan, salon vb.) işletilecek veya 3'ncü şahıslara Millî Eğitim Bakanlığı Oku Aile Birliği Yönetmeliğine göre kiraya verilebilecektir.

İlgi yazı ve eklerinin incelenmesinden Seyhan ilçesi Metal İşleri Mesleki Eğitim Merkezi ve okul aile birliği yöneticilerinin 59m2 bir kapalı alam 300 No'lu Milli Emlak Genel Tebliğini dikkate almadan Okul Aile Birliği Yönetmeliğine göre kiraya verdikleri anlaşılmaktadır.

Mesleki Eğitim Merkezi ve Okul Aile Birliği Yöneticilerinin bu eylemlerinin mevzuat bilgisizliğinden kaynaklandığı düşünülmekte olup, İliniz Milli EmlakDairesi Başkanlığı ile görüşülerek 300 Sıra No'lu Milli Emlak Genel Tebliğ ve Milli Emlak Genel Müdürlüğünden alman ve bir fotokopisi ekte gönderilen 28/05/2010 tarih ve 5213 sayılı yazı gereğince yapılması öngörülen kira sözleşmesinin gecikmeli de olsa yapılması gerektiği değerlendirilmektedir. Bu sebeple, ilinizde mülkiyeti hazineye ait olup Bakanlığımıza tahsis edilen gayrimenkullerin kullanımı ile ilgili olarak okul aile birliklerince Öncelikle 20/10/2005 tarih ve 25972 sayılı resmi Gazetede yayımlanan 300 nolu Milli emlak Genel Tebliği gereğince kira sözleşmesi imzalanacak daha sonra okul aile birliklerince yönetmeliğe uygun olarak 3'ncü kişilere kiraya verilecektir.

Bu konunun tüm okullarımıza kurumlarımıza duyurulmasını ve uygulamalarda birliğin sağlanması hususunda bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.” açıklamasında bulundu.

Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğünün 28/05/2010 tarih ve 5213 sayılı yazısında ise “Osmaniye İlinde bulunan Millî Eğitim Bakanlığına tahsisli ve bu Bakanlığa bağlı okul ve kurumlardaki kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerin kiraya verilmesine ilişkin Osmaniye Valiliğinin (Defterdarlık) 29/12/2009 tarihli ve 3155 sayılı yazısında;

Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı okullarda bulunan ve okul aile birliklerince işletilen/işlettirilen kantin, açık alan, salon vb. yerlere ait dosyaların tetkik edilmesi sonucu;

—Defterdarlık ile okul aile birlikleri arasında kira sözleşmesi yapılmamasına rağmen, okul aile birliklerince üçüncü şahıslara kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerin kiraya verildiğinin,

—Defterdarlık ile okul aile birlikleri arasında yapılan kira sözleşmesi sona erdiği halde söz konusu yerlerin üçüncü şahıslara kiraya verilmeye devam edildiğinin,

—Söz konusu yerlerin okul aile birliklerince işletilmesi halinde işletilen yerin gayri safi hâsılatının % 1’i üçüncü kişilere kiraya yerilmesi halinde ise okul aile birliğince elde edilecek gayri safi gelirin % 3'ü üçer aylık dönemler itibariyle, takip eden ayın yirmisine kadar, Hazineye arz bedeli olarak okul aile birliklerince Defterdarlığa (Milli Emlak Müdürlüğüne) ödenmesi gerekirken, Ödemelerin zamanında yapılmadığının,

—Okul Aile Birliklerince Üçüncü şahıslara yapılan kiralama işlemlerinde, Millî Eğitim Bakanlığı Okul-Aile Birliği Yönetmeliğinin, Kiraya Verme Usulü başlıklı 17. maddesinde "Resmî okullarda birlik; kantin, açık alan, salon ve benzeri yerleri, eğitim-öğretimi aksatmayacak şekilde öncelikle işletmecilere kiralama usulü ile işlettirir veya işletebilir. Bu yerler, 08/09/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet ihale Kanununun 35/d ve 51/g maddeleri gereğince pazarlık usulü ile kiraya verilir ve kiralamada taraflarca sözleşme düzenlenir," hükmüne rağmen, 2886 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre yapılacak ihalelerde, ihale usul ve esaslarına dikkat edilmediğinin,

tespit edildiği.

Yukarıda belirtilen nedenlerle, kiralama işlemlerinde hata ve eksiklikleri tespit edilen okullara, söz konusu alanların okul aile birliklerince işletilmesi/işi ettirilmesi sonucu (Defterdarlık İle Okul Aile Birlikleri arasında kiralama sözleşmesi olmamasına veya kira süresinin sona ermesine rağmen Okul Aile Birliklerince 3 üncü şahıslara yapılan kiralamadan) elde edilen gelirlerin tamamının gecikme zammı ile birlikte Hazineye irat kaydedilmek üzere Maliye veznesine yatırılmasının istenildiği,

Ancak söz konusu okullardan alman yazılarda; okul aile birliklerince işletilen veya 3.şahıslara kiraya verilmek suretiyle işlettirilen yerlerin işlemlerinin sehven yapıldığı, kiraya verilmesi nedeniyle elde edilen gelirlerin arz bedellerinin Hazineye ödendiğinin, söz konusu yerlerin işletilmesi/işlettirilmesi sonucu elde edilen "gelirlerden arz bedeli düşüldükten sonraki kısmın %20'sinin Milli Eğitim Müdürlüklerine ödendiği, %80'İik kısmının ise okul ihtiyaçları için yönetmelik hükümleri doğrultusunda kullanıldığı ve okulların ekonomikkoşulları itibariyle söz konusu bedelleri Ödemelerinin mümkün olmadığının bildirildiği,

belirtilerek, açıklanan durumlara ilişkin hata ve eksiklikleri tespit edilen okullar hakkında yapılacak işlemlerin bildirilmesi istenilmiştir.

Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesi ile Hazinenin Özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri kiraya vermek ve bu yerlerden kamu hizmeti için kullanılması gerekli olanları; kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis etmek ve tahsis amacının Orta'dan kalkması veya amaç dışı kullanılması halinde tahsisi kaldırmak görev ve yetkisi Bakanlığımıza (Milli Emlak Genel Müdürlüğü) aittir.

Hazinenin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazların kiraya verilmesi işlemleri esasen 2886 sayılı Devlet ihale Kanunu ve Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik hükümleri İle Bakanlığımızca çıkarılan Genel Tebliğ ve Genelgelere göre yürütülmektedir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 74 ncü maddesine istinaden çıkartılan ve 19/06/2007 tarihli ve 26557 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin Tahsisli ve Kiralanmış Yerlerdeki işlemler başlıklı 70. maddesi; "Tahsisli taşınmazlar ile kamu hizmeti görülmek üzere genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince kiralanmış olan taşınmazların ticari amaçla kullanılması mümkün olan yerler, tasarruf eden kuruluş amirinin görüşü alınmak suretiyle, ilde defterdarın, ilçede kaymakamın onayı ile idarece kiraya verilebilir.... Belirtilen yerler, gizlilik ve güvenlik gibi faktörler de dikkate alınarak kuruluşça seçilip defterdarlık veya mal müdürlüğüne bildirilen kişiler arasında yapılacak ihale sonucunda uygun bedeli teklif edene kiraya verilebilir. Tahsisli veya kiralanmış yerlerin yetkili İdarenin bilgisi dışında kullanılması veya kullandırılması, ecrimisil alınmasını gerektirir. Bakanlık, bu taşınmazların üçüncü kişilere kiraya verilmesine ilişkin olarak adına tahsis yapılan idarelerle protokol yapmaya yetkilidir. " hükmündendir.

300. sıra sayılı Milli. Emlak Genel Tebliğinin XVI1I/B Bölümünde; mülkiyeti Hazineye ait olup Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli ve bağlı okul ve kurumlardaki kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerin ticari, eğitsel, kültürel,, sosyal ve sportifetkinliklerde kullanılmak üzere Milli Eğitim Bakanlığının gözetim ve denetiminde okul aile birliklerince işletilmesi veya işlettirilmesine İlişkin esaslar Okul Aile Birliği Yönetmeliğinde düzenlendiğinden, 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu kapsamında ilgili kuruluşlara devredilen okullar hariç olmak üzere, bahse konu yerlerin okul aile birlikleri tarafından işletilirken veya işi ettirilirken uyulması gereken esaslar hüküm altına alınmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 45. maddesinde; genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin edindiği taşınmazların Hazine adına, diğer kamu idarelerine ait taşınmazların ise tüzel kişilikleri adına tapu sicilinde tescil olunacağı ve Hazine adına" tescil edilen taşınmazların Maliye Bakanlığa tarafından yönetileceği hüküm altına alınmış, 3. maddesinin

(g) bendinde; "Kamu kaynakları: Borçlanma suretiyle elde edilen imkânlar dâhil kamuya ait gelirler, taşınır ve taşınmazlar, hesaplarda bulunan para, alacak ve haklar ile her türlü değerler,'',

(i) bendinde; "Kamu geliri; Kanunlarına dayanılarak toplanan vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay veya benzeri gelirler, faiz, zam ve ceza-gelirleri, taşınır ve taşınmazlardan elde edilen her türlü gelirler ile hizmet karşılığı elde edilen gelirler, borçlanmaaraçlarının primli satışı suretiyle elde edilen gelirler, sosyalgüvenlik primi kesintileri, alman bağış ve yardımlar ile diğer gelirler, " olarak tanımlanmıştır.

Adı geçen Kanununun Mal Yönetiminde Etkililik ve Sorumluluk başlıklı 48; maddesi; "Kamu idarelerine ait malları edinme, kiralama, tahsis, yönetim, kullanma ve elden çıkarma işlemleri, mevzuatında Öngörülen kurallar dâhilinde hizmetin amacına uygun olarak verimlilik ve tutumluluk ilkesine göre yapılır. Bu ilkeye aykırı eylem ve işlemlerden doğacak zararlardan, malların yönetimi veya kullanılması hususunda yetki verilenler sorumludur.”

Kamu; Zararı başlıklı 71. maddesi; “Kamu zararı, mevzuata aykırı karar, İşlem, eylem veya ihmal sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.

Kamu zararının belirlenmesinde; ....(e) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması esas alınır.” hükmündedir.

Buna göre, anılan hükümler çerçevesinde, okul aile birliğince Valilikle (Defterdarlık) sözleşme düzenlenmeksizin kiraya verilen ve Valilik (Defterdarlık) ye okul aile birlikleri arasında düzenlenen kira sözleşmesi sona erdiği halde üçüncü şahıslarca isletilmeye devam edilen taşınmazların kamu kaynağı niteliğinde olması bunlardan elde edilecek her türlü gelirlerin kamu geliri olarak genel bütçeye aktarılması gerektiği, dolayısıyla Hazinenin kira gelirinden mahrum kalması nedeniyle Hazine zararının oluştuğu dikkate alınarak, Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli, mülkiyeti Hazineye ait söz konusu taşınmazlara ilişkin okul aile birliklerince tahsil edilen, itiraz edilerek ödemeye yanaşılmayan bedellerin genel bütçeye irat kaydedilmesi gerekmektedir.

Millî Eğitim Bakanlığı Okul-Aile Birliği Yönetmeliğinin Gelirlerinin dağılımı başlıklı 18. maddesinin 2. ve 3. bentlerinde; “Okulların kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerinden sağlanan kira gelirlerinden ar2 bedeli düşüldükten sonra kalan net işletme gelirlerinin % 80 i birliğin, % 10 u ilçe millî eğitim müdürlüğünün, % 10 u il millî eğitim müdürlüğünün ilgili Banka hesaplarına aktarılır. Büyükşehir statüsünde olmayan il merkezlerindeki birliklerde ise gelirin % 20 si il millî eğitim müdürlüğünün ilgili banka hesabına yatırılır.”

İl/ilçe millî eğitim müdürlükleri hesaplarına yatırılan ..paralar, il/ilçe milli eğitim müdürünün veya görevlendireceği ilgili müdür yardımcısı/şube müdürü başkanlığında iki okul müdürü ve iki birlik başkanından, mülkî amirin onayı ile oluşturulan komisyonca öncelikle imkânları kısıtlı olan okulların ve Öğrencilerinin eğitim-öğretimle ilgili ihtiyaçlarında kullanılmak üzere ilgili birliğin hesabına aktarılır. Ayrıca, il/ilçe millî eğitim müdürlüklerinin eğitim-Öğretimle ilgili gerekli ihtiyaçlarında kullanılabilir.” hükümleri yer almaktadır.

—Bilgi edinilmesini, söz konusu yerlerin kiralanması işlemlerinde usul ve esaslara uyulmasına özen gösterilmesi hususunun ilgili birimlere duyurulmasını.

—Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli ve bu Bakanlığa bağlı okul ve kurumlardaki kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerin Bakanlığımızın izni ve bilgisi dışında kullanılması mümkün bulunmadığından, idaremizin izni olmaksızın kullanılan taşınmazlardan Okul Aile Birliklerince elde edilen gelirlerin Okul Aile Birliği Yönetmeliğinin 18. maddesi kapsamında İdaremize ve ilgili İdarelere aktarılıp aktarılmadığının tespit edilmesini, ilgili hesaplara aktarılmış olması halinde bu bedellerin tahsili yoluna gidilmemesini, herhangi bir aktarım yapılmamış olması halinde ise söz konusu bedellerin rızaen, mümkün olmaması halinde ise hükmen tahsilinin sağlanmasını, ayrıca zamanında ödenmeyen arz bedellerinin gecikme zammı ile birlikte tapıl edilmesini, arz ederim” açıklamasında bulunulmuştur.

Ahmet Kandemir

Memurlar.net Öğretmenler Bölüm Sorumlusu