20'nin üzerinde milletvekilliğinin 3-5 bin, hatta birkaç yüz oy farkıyla kaybedildiği belirtilirken, büyük ölçüde yenilenen doğu ve güneydoğu listelerinin hedefindeki Kürt oylarının yanı sıra "Milli Görüş" ve "Ülkücü" tabana yönelik kritik dokunuşlara dikkat çekiliyor ve listeye de bundan hareketle "çengel listesi" yorumları yapılıyor.

BÖLGEDE SİL BAŞTAN

En büyük oy kaybının yaşandığı Diyarbakır, Van,Şırnak, Ağrı, Hakkari'de listeler neredeyse sil baştan yapıldı. Başbakan Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın kendi seçim bölgesi olan Bingöl'e çekilmesiyle Diyarbakır'da listenin başına eski milletvekili Galip Ensarioğlu getirildi. Küçük bir oy farkıyla ikinci milletvekiliğinin kaybedildiği bu ilde liste de yerel tanınırlığı olduğu belirtilen isimlerle takviye edildi. AK Parti, Diyarbakır gibi yine tek vekil çıkardığı Van'ın liste başına da çözüm sürecinin mimarlarından eski Başbakan Yardımcısı ve eski Parti Sözcüsü Beşir Atalay'ı taşıdı. Milletvekili Burhan Kayatürk'ü ikinci sıraya çekerken, eski Erciş Belediye Başkanı da olan eski vekil Fatih Çiftçi'yi de yenilenen listesine koydu. Tek vekilliği kıl payı kazandığı Batman'da bölgenin etkin isimlerinden eski vekil Ataullah Hamidi listenin başına çekilirken, 7 Haziran'da milletvekili seçilen Ziver Özdemir'i ise ikinci sıraya aldı. Hiç vekil çıkaramadığı illerden Ağrı ve Hakkari'de listelerini tümüyle değiştiren AK Parti, Şırnak'ta Arslan Tatar, Bitlis'te Vedat Demiröz, Siirt'te Yasin Aktay, Mardin'de Orhan Miroğlu'nu tutup kalan isimleri değiştirdi. Batıya çekilecekleri söylenen Aktay ve Miroğlu'nun yerlerinde kalmaları sürpriz olarak karşılandı.

İSTANBUL OPERASYONU

Şanlıurfa'da listenin başına Faruk Çelik getirilip, Nureddin Nebati İstanbul'a çekilirken, listeye bölgenin etkin ailelerinden Cevherilerden Mehmet Ali Cevheri de taşındı. Bu durum listede aşiretlerin etkinliğinin daha da arttığı yorumlarına yol açtı. Bingöl'de partinin muhafazakar tabanının tepkisini çektiği öne sürülen kadın aday Şebnem Kocakelçi İstanbul'a çekilirken yerine bakan Yılmaz geldi, liste eski vekil Feyzi Berdibek'le de takviye edildi. Kadın aday sayısının azaldığı gözlenen bölgede Muş, Kars, Erzurum, Erzincan, Elazığ, Tunceli'de de liste rötuşlarına gidildi. Sadece Gaziantep ve Ardahan'da değişiklik olmadı. Daha önce 3 dönem Diyarbakır'dan seçilip bakanlık yapan bölgenin etkin isimlerinden Mehdi Eker'in İstanbul'da Kürt nüfusun yoğun olduğu 3. bölgede liste başı yapılması da dikkat çekti. Kürt kökenli Mehmet Metiner'in de burada yer alması, bölgedeki Kürt oylarının hedeflendiği yorumlarına yol açtı. Siyasi kulislerde ise doğu ve güneydoğu listelerini 7 Haziran'a göre daha iyi bulanlar olduğu kadar, "sanki bölge büyük ölçüde HDP'ye bırakılıp batıdaki Kürt oylarının peşine düşülmüş hissi veriyor" yorumlarını yapanlar da dikkat çekti.

MİLLİ GÖRÜŞ VE MHP OYLARI

Refahyol hükümetinin bakanlarından İsmail Kahraman'ın İstanbul'dan 1. bölge ilk sıradan aday yapılması, son anda sayı engeline takılınca gerçekleşmeyen Saadet Partisi ile ittifaka karşı Milli Görüş, MHP'den ayrılan Tuğrul Türkeş'in de, MHP oylarının yoğun olduğu Ankara 2. bölgede Cemil Çiçek ile birlikte listenin tepesine konulması da ülkücü oylarına yönelik nokta atışlar olduğu yorumlarına yol açtı.