Uluslararası bilimsel yayın indekslerini değerlendiren Prof. Ural Akbulut, Karar Gazetesinden Taha Akyol'a, akademi dünyasındaki sıralamaları açıkladı

İşte Taha Akyol'un, Prof. Ural Akbulut ile yaptığı röportajın ilgili bölümü

Türkiye'de üniversitelerin dünya sıralamasındaki yeri hakkında genel bir değerlendirme yapar mısınız? Dünyanın neresindeyiz?

İlk dünya sıralaması 2003'te Çin'de ortaya çıkınca Türk üniversiteleri şok yaşadı. Çünkü sıralamada açıklanan dünyanın en iyi 500 üniversitesi arasında sadece İstanbul Üniversitesi yer alabilmişti. O tarihte bu sıralama Çin'in JiaoTong Üniversitesi'ndeki akademisyenlerce yapıldığı için adı bir süre JiaoTong sıralaması olarak kaldı. Daha sonra sıralamanın adı bugün olduğu gibi ARWU sıralamasına dönüştürüldü. Maalesef uzun süredir ARWU sıralamasında ilk 500'e İstanbul Üniversitesi dışında girebilen üniversitemiz yok. Bu sıralamada kullanılan göstergelerin tümü üniversitelerin bilimsel performansına dayalıdır. Anket vb. gibi göstergeler kullanılmadığı için başka bir üniversitemizin ilk 500'e girebilmesi imkansız diyemeyiz ama kolay da değil. Kullanılan göstergelerin en önemlilerinden biri üniversitelerdeki akademisyenlerden veya mezunlarından kaçının Nobel Ödülü aldığıdır. Nobel Ödülü alanlar sadece Orhan Pamuk ve Aziz Sancar olduğu için bu koşulu şu anda sadece İstanbul Üniversitesi karşılayabiliyor.

Diğer göstergelerden biri ise üniversitelerdeki akademisyenlerden kaçının dünyada en fazla bilimsel atıf alanlar listesine girmiş olduğudur. Türkiye'de bu koşulu sağlayan çok az sayıda akademisyen var. Dünyanın etki değeri en yüksek ve en saygın iki dergisi olan Nature ve Science dergilerindeki makale sayıları da ARWU sıralamasındaki diğer göstergelerdir. Maalesef sadece bilimsel yetkinliği çok yüksek olan üniversiteler ARWU gibi akademik performansa dayalı kurumların dünya sıralamasında ilk 500'de veya daha üst sıralarda yer alabiliyor.

Anket yaparak veya üniversitelerden veri toplayarak yapılan sıralamalarda ilk 300-500'e girebilen üniversitelerimiz var ama o üniversitelerin bazıları sadece akademik performansın ölçüldüğü sıralamalarda ilk 500'e giremiyor. Dünya sıralaması yapan 11 sıralama kurumu var. Bir üniversite için ilk 300'e veya ilk 500'e girdi diyebilmek için o üniversitenin 11 sıralamadan en az 5-6'sında son 5-6 yıldır o sıra aralığında yer almış olması gerekir. Bir veya iki sıralamada bir iki kez ilk 300 veya 500'e girmek önemli sayılabilir ama bu tür sonuçlar bazen bir hatadan veya sıralama kurumunun göstergelerde yaptığı değişiklikten kaynaklanabiliyor. Türk üniversitelerinin geleceğinden ümitliyim. Bunun nedeni üniversitelerimizin çoğunun Türkiye ve Dünya sıralamalarında üst sıralara çıkabilmek için çaba sarf ettiğini biliyor olmam. Bence bu önemli bir gelişmedir.

HANGİ ÜNİVERSİTELERİMİZ?

Diğer sıralamalarda üniversitelerimizin durumu nasıl?

Bazı sıralamalara girebilen makul sayıda üniversitemiz var.

ARWU 2018 sıralamasında; ilk 500'de İstanbul (450.) yer aldı. Hacettepe (550.), İ.D. Bilkent (650.), Dokuz Eylül (650.), Erciyes (650.), İTÜ (750.), Gazi (850.), Ege (850.), ODTÜ (850.) ve Ankara (850.) üniversiteleri de 501-900 bandında yer aldı.

QS sıralamasına 2018'de 11 üniversitemiz girdi. İlk 500'de; İ. D. Bilkent (425.), Koç (435), Sabancı (465), ODTÜ (475) ve Boğaziçi (495) yer aldı. İTÜ, Hacettepe, Ankara, Çukurova, Gazi ve İstanbul üniversiteleri de 501-900 bandında yer aldı.

THE'nın 2018 yılı sırlamasında ilk 500'de; Sabancı (375.) ve Koç (450.) yer aldı. Hacettepe, İ. D. Bilkent, Boğaziçi, İTÜ, ODTÜ, İstanbul, Gebze T.Ü., Atılım, Anadolu ve Erciyes üniversiteleri de 501-1000 bandında yer aldı.

US News and World Report'un 2018 yılı sıralamasında ilk 500'de; Boğaziçi (234.), ODTÜ (367.) ve İTÜ (376.) yer aldı. Hacettepe, İ. D. Bilkent, Ankara, İstanbul, Koç, Yıldız T.Ü., Ege, Çukurova, Gazi, Mersin, Gaziantep, Tokat G. O. P. ve Marmara üniversiteleri de 501-1000 bandında yer aldı.

NTU'nun 2018 sıralamasında ilk 750'de; Hacettepe (575.), İstanbul (575.), İTÜ (675), Ankara (675.), ODTÜ (675.) ve Boğaziçi (725.) yer aldı.

URAP'ın 2018 sıralamasında ilk 1000'de 13 üniversitemiz yer aldı. İlk 800'de; Hacettepe (527.), İstanbul (579.), ODTÜ (620.), Ankara (687.), Ege (746.) ve Gazi (776.) yer aldı. Boğaziçi, İ.D. Bilkent, Yıldız T.Ü., Marmara, Erciyes ve Dokuz Eylül üniversiteleri de 801-1000 bandında yer aldı.

Karar